Afetin devasa maliyetini ortaya koyan UNDP, geçim kaynakları, kamu hizmetleri ve kültürel mirasın restore edilmesini hedefleyen 31 proje için 550 milyon ABD Doları meblağında fon daveti yaptı
“Sürdürülebilir toparlanma için yol haritası”nı ortaya koyan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), memleketler arası donörlere, Şubat sarsıntılarının yarattığı yıkımın akabinde yine inşa gayretlerinde Türk Hükümeti ve halkına yardım etme fırsatını sundu. Türkiye’nin güneyinde 110.000 km2’lik alanda büyük yıkım yaratan afet, 50.000’i aşkın insanın hayatını kaybetmesine, 3,3 milyon insanın (bölge nüfusunun %20’sinden fazlası) yerinden olmasına ve 301.000’i aşkın binanın yıkılmasına yol açtı.
UNDP’nin daveti, 20 Mart günü Brüksel’de toplanan ve Türkiye’de zelzele karşılığını desteklemek için 6,5 milyar ABD Dolarının taahhüt edildiği milletlerarası bağışçılar konferansının çabucak akabinde geldi.
Konferansta UNDP, BM, AB ve Dünya Bankası’nın dayanağıyla Türk Hükümeti tarafından yapılan, afetin mali tesirini tahlil eden “Türkiye Sarsıntı Toparlanma ve Tekrar İmar Değerlendirmesi (TERRA)” raporundaki bulgular da sunuldu. Raporda, sarsıntıların yarattığı hasar ve ziyan toplamı 103,6 milyar ABD Doları olarak kestirim ediliyor.
“Yıkım eşi gibisi görülmemiş boyutlarda” diyen UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton, “İşte bu nedenle, global donörlerden de eşit derecede eşi gibisi görülmemiş taahhütler bekliyoruz” halinde konuştu.
UNDP, TERRA raporunun bulgularına dayanarak, kurum olarak Türkiye’de uygulamayı teklif ettiği toparlanma ve yine inşa gayretlerinin bir modülü olarak finansman aradığı 31 “daha güzel yine inşa” projesinden oluşan bir teklif hazırladı. Projeler, konutlar ve altyapının fizikî olarak tekrar inşasının yanı sıra, geçim kaynakları ve toplumsal hizmetlerin de canlandırılmasını hedefliyor.
“Yeniden inşa salt tuğla ve harç değildir, ömürleri ve geçim imkanlarını da içerir” diyen Vinton kelamlarını şöyle sürdürdü: “İnsanların nizamlı gelir getiren inançlı istihdama; sıhhat hizmetleri ve eğitim üzere kamu hizmetlerine; alışveriş, dinlenme ve toplumsallaşma imkanlarına muhtaçlığı var. Yani bir an evvel olağan yaşama dönmeye gereksinimleri var. Biz UNDP olarak bölgede, toparlanma ve tekrar inşa eforlarının merkezine insanı koyan projeler üzerinde çalışmaya devam ediyoruz.”
Donörlerin değerlendirmesine sunulması hedeflenen UNDP teşebbüslerinin ortasında ayrıyeten, mahallî kimlik ve turizm alanında toparlanmanın temelini oluşturan kültürel mirasın korunması, enkazın inançlı biçimde kaldırılması ve yönetilmesi ve materyallerin geri dönüştürülerek yine inşa başladığında yine kullanılmasına yönelik projeler de var.
Vinton daha evvel 4-10 Mart 2023 tarihlerinde zelzele yıkımına uğrayan Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Şanlıurfa ve Samandağ’ı ziyaret etmiş, UNDP ortağı kuruluşlar, lokal idareler ve iş dünyası önderleriyle görüşmüştü.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
