6 Şubat’ta meydana gelen ve Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerini etkileyen zelzeleler on binlerce yurttaşımızın canının, yüz binlerce yurttaşımızın malının ve geçmişinin yok olmasına neden oldu. TEMA Vakfı İdare Şurası Lideri Deniz Ataç, zelzele sonrası yapılacak planlama çalışmalarının anlık gereksinimlere nazaran değil, bütüncül bakışla ve ekosistem dikkate alınarak yapılması gerektiğine vurgu yaparak, “Yıkım yaşamış bu geniş coğrafya için hem bölge beşerinin hem de tabiatın haklarına muhalif kararlar, tarihi ve kültürel bağlamından kopuk yeni yerleşim alanlarının oluşmasına ve geri dönüşü mümkün olmayacak yeni sıkıntılara neden olacaktır” dedi.
Afetten derin bir biçimde etkilenmiş yurttaşlarımızın barınma gereksinimleri ivedilikle giderildikten sonra kentlerin sürdürülebilir bir halde tekrar kurgulanmasının çok önemli bir gereksinim olduğunun altını çizen Deniz Ataç, “126 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararnamesini değerlendirdiğimizde ise meraların ve ormanların korunacağından, yıkıntı atıklarının etraf ve insan sıhhatini tehdit etmeyecek formda bertaraf edileceğinden ve zelzeleden etkilenen vilayetlerin bütüncül bir yaklaşımla planlanarak inşa edileceğinden telaş duyuyoruz. Yıkım yaşamış bu geniş coğrafya için hem insan hem de tabiatın haklarına ters kararlar, tarihî ve kültürel bağlamından kopuk yeni yerleşim alanlarının oluşmasına ve geri dönüşü mümkün olmayacak yeni problemlere neden olacaktır” diye konuştu.
“Öncelikle afetzedelere, en kısa sürede nitelikli süreksiz hayat alanları sağlanmalıdır”
“Kentlerin yine inşası uzun vadeye yayılan, etaplar halinde uygulanabilecek ve çok aktörlü iştirakle gerçekleştirilebilecek bir konudur” diyen Ataç, “Bu süreç yürütülürken kısa ve orta vadede, insanların ömür alanlarını kalıcı formda terk etmek zorunda kalmadan kentlerine, kültürlerine ve doğal varlıklarına sahip çıkabilmelerini sağlayacak nitelikli süreksiz barınma koşulları sağlanmalıdır. İnsanların var olan toplumsal ve mekânsal bağlantılarını sürdürmelerini sağlayacak ve doğal alanlara ziyan vermeyecek, etrafa uyumlu çözümler ortak akılla, hiçbir grup dışlanmadan geliştirilmelidir. Kentsel ve kırsal toplumların gereksinimleri farklıdır. Bu farklılığın gözetildiği ve muhtaçlık çeşitliliğine uygun çözümlerin sağlanabildiği süreksiz barınma tipleri, uygun yerlerde ve biçimlerde sunulmalıdır” sözlerini kullandı.
“Ekolojik gerçeklerle uyumlu inançlı ömür alanları planlanmalıdır”
Ataç, yıkımın akabinde kentsel ve kırsal alanlarda kaybedilenin yalnızca konut alanları olmadığını hatırlatarak, “Tarımıyla, endüstrisiyle, kültür varlıklarıyla ve eşsiz coğrafyasıyla çok bedelli bir sistem çökmüştür. Bu çöküşün giderilmesinin tek sistemi, bütüncül ve ekosistem tabanlı kalkınma planları, bölge planları, etraf sistemi planları ve devamında bunlara bağlı olarak yapılacak imar planlarıdır.
Salgın hastalıklar, yangınlar, seller, zelzeleler, kuraklık üzere arka arda yaşanan afetler artık toplum olarak çok riskli şartlarda yaşadığımızı bize daima hatırlatmaktadır. Hasebiyle zelzele, iklim krizi üzere üst üste binen risk ögelerine karşı dirençli bir hayatı kurgulamak için kent ve bölge planlama elimizde bulunan en güçlü araçtır” formunda konuştu.
“Toplum demokratik sistemlerle planlama ve tasarım süreçlerine kesinlikle dahil edilmelidir”
Planlama konusunda bir öteki kıymetli bahsin da halkı bölgeden koparan, karar süreçlerinin dışında tutan yaklaşımlardan uzak durulması gerektiği olduğunu belirten Deniz Ataç, afet sonrası tekrar toparlanma süreci ne kadar şeffaf ve iştirakçi yürütülürse kayıpların onarılmasının ve bölgede yeni bir hayat kurulmasının o kadar sağlıklı olacağını söyledi. Ataç, “Güvenli kentlerde uzun vadede barış, huzur ve refah içinde yaşanacak kentler lakin planlama yoluyla yine üretilebilir” diyerek, “Planlama; tüm bu süreçlerdeki aksiyon ve programları bütüncül halde kurgulamayı, toplumsal ve mekânsal olarak kültürel, toplumsal ve iktisadi hayatı bir bütün olarak üretmeyi maksatlar. Bu kadar kıymetli bir aracı devre dışı bırakıp afet sonrası kentlerin tekrar var edilmesini yalnızca yer-yapı tahlilleri sonrasında verilecek mühendislik hizmetleri yoluyla konut üretimi olarak anlamak ve uygulamak kâfi ve yanlışsız olmayacaktır. Ayrıyeten insanların kendi ömür alanlarının kurgulanması sırasında sürece iştirakinin da büsbütün önünün kapatılmasına sebep olacaktır” tabirlerini kullandı.
“Olağanüstü bir durum içerisinde olduğumuzun farkındayız” vurgusunda bulunan Ataç, “Bu kadar büyük bir yıkımın akabinde birlikte yaraları sarmaya, acıları paylaşarak azaltmaya çalıştığımız bugünlerde insan onuruna, bedellerine, gereksinimlerine uygun ve tabiatla barışık bir sürecin örgütlenmesinin değerle altını çiziyoruz. Kadim kentlerimizin, yüzyıllar boyunca kentsel ve kırsal yaşama konut sahipliği yaptığı şuuruyla anlık kararlarla değil; uzun vadeli, her bir evresi hesaplanmış ve öngörülmüş, bütüncül ve ekosistem tabanlı planlama süreçleri işletilerek kalıcı, aktif, öteki sıkıntılara yol açmayacak tahlillerle planlanması için tüm karar vericilere davette bulunuyor, sürece katkıda bulunacak herkese peşinen teşekkürlerimizi sunuyoruz” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
