İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’in başkanlığında düzenlenen ve uzmanları buluşturan “İzmir Afet Planı-Deprem Hazırlık ve Dirençlilik Çalışmaları” bilgilendirme toplantısında kentte üç yıldır yürütülen çalışmalar kamuoyuyla paylaşıldı. İzmir’deki çalışmaların sonunda bilimsel bilgilere dayalı olarak yerleşime uygunluk haritası oluşturulacağı vurgulandı.
İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’in öncülüğünde düzenlenen “İzmir Afet Planı-Deprem Hazırlık ve Dirençlilik Çalışmaları” bilgilendirme toplantısı Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde (AASSM) uzmanları buluşturdu. Toplantıda İzmir Büyükşehir Belediyesi bürokratları, akademisyenler ve meslek odalarının temsilcileri kentte üç yıldır yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verdi.
“Bina kimlik dokümanı sistemini geliştirdik”
İzmir Büyükşehir Belediyesi Sarsıntı Risk İdaresi ve Kentsel Düzgünleştirme Dairesi Lideri Banu Dayangaç, 30 Ekim 2020 İzmir sarsıntısının akabinde Türkiye’nin en kapsamlı zelzele araştırmaları ve risk azaltma projelerini hayata geçirdiklerini belirterek “Deprem kentimizde ağır hasarlar oluşturdu. Zelzeleden 10 gün üzere kısa bir mühlet sonra ortak akıl buluşmasını gerçekleştirdik. Bu buluşmada zelzele her boyutuyla değerlendirildi. Ortak akıl buluşmasından sonra Afet Bilim Kurulu’nu oluşturduk. Uzmanların görüş ve tekliflerini aldık. Kentimizdeki öncelikli projelerimizi iştirakçi bir anlayışla belirlemiş olduk. Bunlardan birisi yapı envanteri çalışmamız. Bunun için İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ile protokol yaptık. Birinci olarak sarsıntıdan en çok etkilenen Bayraklı’dan başladık. Bu çalışmayı 33 bin 100 bina için yaptık. Bina kimlik dokümanı sistemini geliştirdik” dedi.
Çalışmalar İzmir geneline yayılacak
Banu Dayangaç, yapı envanteri çalışmasının Bornova’da devam ettiğini söyleyerek “Bornova’da 61 bin 673 binayı tamamlayacağız. Akabinde Konak ve Karşıyaka’ya geçeceğiz ve bunu 2024’te bitireceğiz. Ve bu çalışmayı kent merkezi başta olmak üzere İzmir geneline yayacağız. Bir taraftan da depremsellik, tsunami ve yer araştırmaları yapıyoruz. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile yaptığımız protokolle bu çalışmaları başlattık. 2021’de başlattık, 2024’te tamamlayacağız. İzmir’in depremselliği hiç çalışılmamıştı. Bu üç proje ile bütünsel bakış açısıyla kentimizi gelecekte tesiri altına alabilecek tüm afet tehlike ve risklerini belirlemiş olacağız. Bu çalışmanın bir kesimi olan depremsellik araştırmalarını 100 kilometre yarıça plı bir alanda başlattı. Kentimizdeki tüm fayları inceliyoruz. Başka taraftan tsunami araştırmaları yapıyoruz. Üçüncü olarak tabanı araştırması sürüyor, yani mikrobölgeleme çalışması. Bayraklı, Boronva ve Konak’ta başlattık bu çalışmayı. 12 bin hektarlık alanda çalışıyoruz” diye konuştu.
“Bina bilgilerine direkt erişim sağlandı”
Yapı envanteri çalışmalarını birçok akademik formül kullanarak yaptıklarını söz eden TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Lideri Hareket Ulutaş Ayatar, “Yapı Envanteri Çalışması bir yapının düzgün bir halde denetlemesi için çok kıymetli. Tüm yapıları performans tahliline tutmak mümkün değil. Bu binaları sıralamaya koyup öncelememiz gerek. Çalışan inşaat mühendislerimizi eğitime tabi tuttuk ve imtihanla aldık. Yapı envanteri çalışması kapsamında Bayraklı’da 31 bin 146 yapı incelendi. Alanda yapılan sokak taramasıyla proje bilgileri irdelendi, tahlillerden elde edilen beton dayanımı dataları ile bütünleştirildi. Envanter çalışması kapsamında kentlilerin yaşadıkları binalar hakkında en kapsamlı bilgiye erişimini sağlayan bina kimlik dokümanı sistemi de geliştirildi. Böylece belediyeye resmi müracaat yapmaksızın bina ile ilgili ruhsat, mimar i proje, toplanma alanı ve gibisi bilgilerine direkt erişim sağlandı. Şu anda Bornova’da ise çalışma yüzde 90 oranında tamamlandı” dedi.
“Projeye dayanak olun lütfen”
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğretim üyesi Prof. Dr. Fazilet Canbay ise zelzele şartnamelerinin 1931 yılından itibaren Türkiye’de var olduğunu söylerken, “Elbette bir bina ağır hasar alabilir fakat toptan kent çökmez. Gerçek yaptığınızda binanın ayakta kalması gerek. Bir bakıyorsunuz 1985 yılında yapılan bina ayakta, yanındaki çökmüş. Yanlışsız bina yapmayı öğrenmemiz gerek. Sıfır yanılgı olması gerek” dedi. Yapı envanteri çalışmasının değerine değinen Prof. Dr. Fazilet Canbay, “Bu proje çok değerli. İzmir halkına tek söyleyebileceğim şey bu. Projeye takviye olun lütfen. Bina sayısı çok fazla. Bunların hepsini zelzele şartnamesine nazaran incelemeye kalkarsanız hem maddi olarak sıkıntı hem de vakit olarak imkansız. Birinci evvel biz bu binaları süratli bir istatistik sırasına dizelim ve en makûs binalarla başlayalım. Çalışmalarımıza rastgele deği l, en kötüsüyle başlıyoruz. Mümkünse sıfır can kaybı istiyoruz” sözlerini kullandı.
“Bu projenin dünyada örneği yok”
10 üniversiteden 43 bilim insanı ve 18 uzman mühendisin yer aldığı depremsellik araştırmasında misyonlu ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Erdin Bozkurt ise, “Bu coğrafya bir zelzele coğrafyası. Yüzleşmemiz gereken bir olay. Bugün de yarın da olabilir. Tunç Lider bu mevzuyu sıkıntı ediniyor. Proje kapsamında birçok belediyeyle görüşmek istedik, randevu alamadık. Çok özel bir lideriniz var. İzmir’de zelzele riskini tüm boyutlarıyla ortaya koyacak, örnek olacak bir proje yürütülüyor. İzmir’i etkileyebilecek fayları çalıştık. Yaklaşık 42 fay var. Bu sayısı değiştirdik, sayı daha da fazla oldu. Yakın vakitte söyleyeceğiz. Fayların jeolojik özelliklerini belirliyoruz. Denizden karotlar alıyoruz. Ve sarsıntı tarihçesini ortaya koyacağız. Afet yalnızca zelzele değil. İklim değişikliğiyle ilgili çalışmaları da ortaya koyacağız . Bizim mahallî taban şartlarını çok âlâ bilmemiz gerek. Bunu da araştırıyoruz. Hepsinin birlikte olduğu bütünleşik bir projenin dünyada bir örneği yok. Akıl ve bilim, eğitim, tabiat bilimlerini öğrenmek zorundayız. Sorumluluk, kontrol, uyum hepsi bu projede var” diye konuştu.
“Sayısal modellemeler çıkacak”
ODTÜ Mühendislik Fakültesi’nden Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner ise “2014-2017 yıllarında Ege Denizi’nde tsunami yaşandı. 2017 Kos Depremi’nde Bodrum’da tsunami bizim için uyarıcı olmalıydı. Fakat 30 Ekim 2020 Sisam Sarsıntısı daha da uyarıcı oldu. Yaptığımız incelemeler sonucunda yapısal tahlillerin yanı sıra sayısal modellemeler ve senaryo yollarını çıkaracağız” dedi.
“Veriler bir ortaya getirilecek”
Mikrobölgeleme çalışması hakkında konuşan ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Tamer Topal, “Bornova, Bayraklı, Konak çalışmalarımız direkt sizi ilgilendiriyor. Sondaj makinalarını göreceksiniz, hem gürültüsü hem de imajı tahminen rahatsız edecek lakin bu çalışma hayatınızı etkileyecek. Bornova’da sondajların üçte biri tamamlandı. Her bir sondaj noktasında iki jeoloji mühendisi bulunuyor. Bunu data kalitesinde meşakkat olmaması için yapıyoruz. Tüm bilimsel dataları bir ortaya getireceğiz ve en sonunda kentin yerleşime uygunluk haritası üreteceğiz” formunda konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
