Nilüfer Kent Tiyatrosu’nun, Dünya Tiyatro Günü’nde düzenlediği ve akademisyenlerin konuk olduğu “Tiyatro Konuşmaları”nda felaketler sonrası sanatın değişimi, beşere ve tabiata tesiri gündeme taşındı. Günün sonunda, Nilüfer Kent Tiyatrosu’nun yeni dönem oyunlarından “Bir Kumarbazın Mevt Serüveni” de, fiyatsız olarak sahnelendi.
Nilüfer Kent Tiyatrosu’nun (NKT), 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde bu yıl ikincisini gerçekleştirdiği “Tiyatro Konuşmaları”nda, tarih boyunca dünyada yaşanan felaketlerin sanata tesiri gündeme taşındı. NKT Genel Sanat Direktörü Murat Daltaban, Doç. Dr. Süreyya Karacabey, sanat tarihçisi ve akademisyen Osman Erden ile Galatasaray Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Öğretim Vazifelisi Nazlı Ökten’in konuk olduğu Tiyatro Konuşmaları’nda, felaketler sonrası sanatın değişimi, beşere ve tabiata yansıması mevzu edildi. Nâzım Hikmet Kültürevi’nde gerçekleştirilen söyleşiyi Nilüfer Belediye Lideri Turgay Fazilet de, eşi Zeynep Terzioğlu Fazilet ile birlikte takip etti.
Ulusal ve memleketler arası tiyatro bildirilerinin Nilüfer Kent Tiyatrosu oyuncuları tarafından okumasının akabinde başlayan söyleşilerin birinci oturumunda Doç. Dr. Süreyya Karacabey ve Osman Erden, felaket sonrası sanata dünyadan örnekler verdi. Felaket kavramının şahsî, hukukî, üniversal olabileceğine dikkat çeken Osman Erden, felaket sonrası sanat hakkında Hiroşima ve Nagasaki’ye atılan atom bombası sonrasında yaşanan örneği verdi. Erden, şöyle konuştu: “Japonya’da bu olay sonrasında büyük bir sansür uygulandı ve Japon halkının büyük bir kısmının, kendi ülkelerine atom bombası atıldığından haberi yoktu. Japonya’ya atom bombası atıldıktan sonra, civardaki bölgelerden beşerler buraya gitmeye başladı. Beşerler, bu süreci zımnî bir formda fotoğraf çizerek ve stantlar düzenleyerek duyurmaya çalıştı. Japon halkı, atom bombası felaketinden bu biçimde haberdar oldu. O devirler içinde beşerler, yaşadıkları fiziki dünyadan kopmak için öbür bir dünya arayışı olarak soyut sanata girdiler.”
Şiddet ve dehşet hissinin, sanat formlarını değiştirdiğini belirten Doç. Dr. Süreyya Karacabey de, “Sanat, şok tesiri içine dahil olmaya başladığında, konturlarını yitirmeye başlıyor. Sarsılma ve dehşet hissinin içinde kaybolma, büsbütün sanatın yolunu değiştiriyor. Montaj da, bunun için doğuyor zati. Toplumsal felaketlerin sanatta karşılığı var. Savaşa gidip dönmeyenlerin türküsü var örneğin. O hafızayı, sanat oluşturuyor” diye konuştu.
Tiyatro Konuşmaları’nın ikinci oturumunda, Murat Daltaban ile Nazlı Ökten, “Dünyanın Trajedisi” konusunu üzerine söyleşti. Bir oyuncu ve sanatçı olarak yaşanan zelzele felaketleri sonrası hislerini ve yaşadıklarını paylaşan Murat Daltaban, sanatın dinamik, değişken ve insanın birbiriyle, tabiatla münasebetinde ne kadar değerli olduğunu daha ağır hissetmeye başladığını belirtti. “Bazı şeyleri hissetseniz de, bilmiyorsunuz” diyen Murat Daltaban, “Bilmek için cümleye dökmek, okumak, üzerine düşünmek, onları muhakkak bir formda hayatınızda deneyim etmeniz gerekiyor” sözlerini kullandı. Yaşanan sarsıntı felaketi sonrasındaki dayanışmanın, motivasyona dönüştüğünü söyleyen Daltaban, “Birbiriyle omuz omuza felakete karşı göğüs germe haline dönüştü. Merhamete muhtaçlığımız vardı. Bir ortaya gelip, bir ortada olmanın yarattığı gücün bizi inanç kozası içinde kaplaması ve o itimadın getirdiği hayata tutunabilme gücü yaratması. İşte tahminen de sanat, bilhassa de tiyatro, benim baktığım pencereden tam da budur” dedi.
Tiyatro refleksiyle enkaz altından çıkan ya da felaketi yaşayan bir kimlikle empati kurma refleksi içinde olduğunu söyleyen Daltaban, “Kendini onun yerine koymak, onun kadar acı hissetmeye çalışmak. Tiyatroda aslında çok farklı bir şey var. Deneyim etmediğin şeyi, deneyim edercesine yaşama isteği. Onun bir deneyime dönüştürme isteği üzere bir refleksi var. Bu acıyı bedenen ve ruhen hissetmeye çalışmak efor ve performansla birlikte geliyor” diye konuştu.
Tiyatronun, insanın kendini uygun tanıması, hislerini harekete geçirmesi, duygulanımlarıyla dürtüleri ortasındaki farkı görebilmesi açısından bir duygusal eğitim olduğunu söyleyen Nazlı Ökten de, “Ama fizikî olarak hissedilir olduğu için daha da direkt tesirli. Transferin bir gücü vardır. Ve bu güç, bilhassa felaket periyotlarında daha da açılıyor. Bütün bir gündeliğin görme üzerine heyeti olduğu yerde, o görünürlüğü nasıl yönetim edeceğiniz noktasında sahne, çok ilksel ve ilkel bir yer. Bu ilkelliğin harikulade bir gücü var. Felaketler bitmeyecek. Bizim artık bu felaketlere bir sonraki adımı görerek hareket etmemiz lazım. Sahne, kelam demek. Ne kadar vücut yüklü olsa da, bir kentin sahnesi olması çok değerli bir şey” dedi. Söyleşinin akabinde Nilüfer Belediye Lideri Turgay Fazilet, konuklara teşekkür etti.
27 Mart Dünya Tiyatro Günü aktiflikleri çerçevesinde, Nilüfer Kent Tiyatrosu’nun yeni dönem oyunlarından “Bir Kumarbazın Mevt Kılavuzu” da, günün sonunda fiyatsız sahnelendi. Dünya Tiyatro Günü ‘Tiyatro Konuşmaları’nın ikinci gününde de, Nilüfer Kent Tiyatrosu’nun Mitos Boyut Tiyatro Yayınları iş birliğiyle gerçekleştirdiği ‘Oyun Yazma Programı 2022’nin yürütücüsü Doç. Dr. Süreyya Karacabey, müellifler Aslı Ekici, Semiha Sara ve Ezgi Uzundemir ile oyun yazma sürecini konuşacaklar.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
